Statiegeld moet flink omhoog van inspectie, anders miljoenenboete

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) eist dat producenten per 1 januari consumenten gaan overhalen om meer plastic flessen in te leveren. Dat moeten ze doen door een verhoging van het statiegeld op flessen of het uitkeren van een inleverbonus. Als dat niet gebeurt, moet producentenorganisatie Verpact miljoenen aan dwangsommen betalen.
Dat blijkt uit de zogenoemde last onder dwangsom die de ILT in september oplegde aan Verpact en die de NOS in bezit heeft. De maatregel moet ervoor zorgen dat de producenten de inzameling van verpakkingen op orde krijgen, om het plastic zoveel mogelijk te recyclen en te voorkomen dat de flessen op straat belanden. Sinds 2022 geldt een wettelijke inzamelnorm van 90 procent, die ook vorig jaar met 77 procent niet gehaald werd.
Inleverbonus
De toezichthouder wil dat Verpact over anderhalve maand een verhoging van het statiegeld doorvoert van kleine en grote plastic flessen met tenminste 15 cent. Dat zou betekenen dat het statiegeld op kleine flesjes minimaal 30 cent zou worden en op grote flessen tenminste 40 cent. Verpact is namens de producenten verantwoordelijk voor de inzameling en recycling van verpakkingen.
Andere opties zijn een ‘inleverbonus’ van tenminste 15 cent boven op het uitgekeerde statiegeld, of een combinatie van beide. Dat moet in elk geval gelden tot de producenten voldoen aan de wettelijke inzamelnorm.
Als dit niet gebeurt, moet de producentenorganisatie dwangsommen betalen van 1,5 miljoen euro per dag tot maximaal 21 miljoen. De ILT wijst daarbij op de enorme bedragen die omgaan in het statiegeldsysteem. Zo bedroeg het niet-opgeeiste statiegeld van juli 2021 tot eind 2024 ruim een half miljard euro.
Spoedprocedure Raad van State
Verpact heeft bezwaar aangetekend bij de ILT en ondertussen een spoedprocedure gestart om de maatregelen op te schorten omdat financiele prikkels averechts zouden werken.
“Deze last onder dwangsom brengt de eindstreep verder uit zicht in plaats van dichterbij”, aldus een woordvoerder. “We moeten die discussie kunnen voeren zonder dat we nu al maatregelen moeten doorvoeren. Daarom vragen we de Raad van State om op de pauzeknop te drukken.”
De producentenorganisatie haalt daarbij onderzoek aan dat het vorig jaar liet doen op last van de toezichthouder. “Dat laat zien dat consumenten hierdoor niet ineens veel meer flesjes en blikjes gaan inleveren.”
Volgens de inspectie is er wel voldoende effect. “Wij zien dat het helpt om tientallen miljoenen extra flessen in te leveren. Anders zouden we ook geen dwangsom opleggen.”
‘Niet verhogen’
Opvallend is dat demissionair staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Thierry Aartsen de producentenorganisatie in september juist heeft meegedeeld dat hij “verwacht dat zij het statiegeld niet zullen verhogen”, zo liet hij weten in een brief aan de Tweede Kamer.
Wel kan hij zich vinden in de andere optie, de ‘inleverbonus’. “Mensen belonen voor hun goede gedrag lijkt me een goed idee.”
Inzamelpunten
De toezichthouder en de producentenvereniging Verpact steggelen al jaren over de inzameling. De last onder dwangsom van september komt boven op eerdere lasten in 2024 over onder meer het aantal innamepunten waar mensen statiegeld kunnen terugkrijgen. Per 1 januari moet dat op last van de inspectie zijn uitgebreid naar minimaal 5400. Op dit moment zijn het er ruim 5000.
Donderdag dient de spoedprocedure bij de Raad van State. De uitspraak volgt binnen twee weken.

Lees het hele verhaal via NOS Nieuws: Statiegeld moet flink omhoog van inspectie, anders miljoenenboete

Trefwoord(en): geld statiegeld