Geen bewijs voor drones, maar volgens experts moeten we alert zijn

Afgelopen weekend zette defensie wapens in tegen drones bij vliegbasis Volkel en legden drones het vliegverkeer in Eindhoven plat. Eerder werden ook bij Terneuzen en Oostkapelle drones gesignaleerd.
Maar bewijs dat er drones in het spel waren, blijft uit. Hoe kan dat? En moeten we ons nu wel of geen zorgen maken? De NOS stelde experts vijf vragen.
Om wat voor type drones gaat het?
Afgelopen weekend zei demissionair staatssecretaris Gijs Tuinman dat het in Eindhoven en Volkel om kleine drones ging “die gewoon in de MediaMarkt te koop zijn”.
Maar bij experts is er twijfel of het in alle gevallen wel om drones ging. “Er zijn natuurlijk een heleboel observaties geweest, maar hard bewijs is er niet”, zegt defensie-expert Patrick Bolder.
Verschillende experts wijzen op het gebrek aan sensoren en radars die drones kunnen detecteren en vastleggen. Volgens Bolder komt dat door het gebrek aan investeringen.
Waar komen die drones vandaan en wat komen ze doen?
“De drones zijn in ieder geval niet vanuit Rusland gevlogen”, zegt Bolder. “Die afstand kunnen kleine drones niet afleggen.” In Nederland zijn er momenteel 50.000 organisaties en personen die drones bezitten waarmee ze vliegen, blijkt uit cijfers van de RDW.
Maar dat hoeft volgens hem niet te betekenen dat de Russen er niet achter zitten. Hij wijst op de arrestatie van twee minderjarigen wegens spionage voor Rusland. Zij werden benaderd via Telegram. “Ook als het dus Nederlandse tieners blijken te zijn, zegt het nog niks en dat past in de Russische strategie.”
Mocht Rusland erachter zitten, dan zijn er volgens experts twee mogelijke oogmerken: ontregelen en angst aanjagen of informatie inwinnen. “Bijvoorbeeld met camera’s kijken naar wat het bewakingspersoneel doet en wat voor middelen Nederland heeft tegen drones”, zegt hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga.
Waarom is er geen bewijs voor die drones?
Uit cijfers van de politie blijkt dat er tot november 2025 al een kwart meer meldingen van drones waren dan in heel 2024. Maar dat betekent volgens de Koninklijke Marechaussee niet dat er ook echt meer drones zijn dan normaal.
“Op de video’s die we van burgers ontvingen, zagen we meestal vliegtuigen, satellieten, sterren of andere zaken die aangezien worden voor drones”, schrijft een woordvoerder. Volgens Bolder zijn de veronderstelde drones steeds in het donker gespot “en dan is het moeilijk te zien”.
De experts denken wel dat het uniek is dat defensie nu drones uit de lucht heeft geschoten, maar wijzen er ook op dat het naar buiten brengen strategie kan zijn. “Defensie laat hiermee zien: we zijn het zat. We hebben de middelen om dit tegen te gaan”, zegt Osinga.
“Maar ze houden het verhaal ook vaag”, zegt Bolder. “Wat er denk ik op duidt dat ze zelf ook niet zeker zijn van het bewijs.”
Erik Stijnman, luitenant-kolonel bij instituut Clingendael, denkt ook dat bewustwording van het publiek zal helpen om meer maatregelen te kunnen nemen.
Waarom hebben die drones zo veel impact?
“Drones kunnen op een makkelijke manier veel schade aanrichten”, zegt Osinga. Hij vindt het niet overdreven om het vliegverkeer een paar uur stil te leggen zoals afgelopen weekend op Eindhoven Airport. “Als zo’n drone in de motor of tegen de cockpit aanvliegt, heb je echt een groot probleem.”
Stijnman legt uit dat sinds de oorlog in Oekraine drones van “allerlei akelige dingen” worden voorzien, zoals wapens. “Met een beetje training en een softwareprogrammaatje kan elke 15-jarige best wel effect bereiken.”
Maar volgens Bolder kunnen drones ook zonder toegevoegde wapens veel schade aanrichten, door bijvoorbeeld in elektriciteitsmasten te vliegen en het treinverkeer plat te leggen. “Je moet er dus alert op zijn en ze snel uitschakelen.”
Moet ik me er nou zorgen over maken of niet?
Vooralsnog moeten we ons geen zorgen maken, zegt Stijnman. “Er zijn nog geen openlijke geweldsplegingen.” Hij maakt zich meer zorgen om het feit dat iedereen nu een drone kan gebruiken. “Hoe gaan we daar op een verantwoordelijke manier mee om?”
Volgens Bolder moeten we ons vooral zorgen maken “om het feit dat we niet zijn voorbereid”. “We hebben te weinig middelen voor detectie, identificatie en bestrijding. En daar moeten we in investeren.”
Hoogleraar Osinga voegt toe dat we niet naief moeten zijn. “We moeten alert zijn en we moeten ons bewust zijn van de tijd waarin we leven.”

Lees het hele verhaal via NOS Nieuws: Geen bewijs voor drones, maar volgens experts moeten we alert zijn

Trefwoord(en): drones