Oudste overlevende van racistisch bloedbad in Tulsa (1921) overleden

In haar woonplaats Tulsa is de een na laatste overlevende overleden van een beruchte Amerikaanse uitbarsting van racistisch geweld: de 111-jarige Viola Ford Fletcher. Ze ontvluchtte het bloedbad in Tulsa in 1921, maar haar familie verloor zo goed als alles.
“Moeder Fletcher heeft meer doorstaan dan iemand ooit zou moeten meemaken, maar bleef haar leven lang vastberaden vechten voor de weg vooruit”, reageert burgemeester Monroe Nichols, zelf de eerste zwarte burgemeester van Tulsa, de tweede stad van de Amerikaanse staat Oklahoma. Hij noemt de tweedaagse massaslachting “een van de donkerste hoofdstukken uit de geschiedenis van onze stad”.
“Ik zie nog altijd voor me hoe zwarte mannen werden doodgeschoten, hun lichamen in de straten. Ik ruik nog steeds de rook en zie het vuur”, herinnerde Fletcher zich toen ze een eeuw na het geweld erover getuigde voor het Congres. “Ik hoor de schreeuwen. Ik beleef het bloedbad nog elke dag.”
Lynchpartij
Het geweld begon op 31 mei 1921, na berichten dat een zwarte tiener een witte vrouw had lastiggevallen. Omdat de geruchten groeiden dat de jongeman gelyncht zou worden, togen bewapende zwarte stadsgenoten naar het gerechtsgebouw om dat te voorkomen. Het liep uit op een bloedige confrontatie met een witte menigte.
Een zwarte wijk in de stad, Black Wall Street genoemd vanwege de hoge sociaaleconomische ontwikkeling, werd geplunderd en in de as gelegd. Rond de 300 mensen werden gedood, honderden raakten gewond en 1200 gebouwen werden verwoest.
Het gezin van Fletcher, die toen 7 jaar oud was, vluchtte met paard-en-wagen. Ze zouden hierna als dagloners rondtrekken, levend in een tent. “We waren vluchtelingen in ons eigen land”, omschreef Fletcher het. Pas op haar zestiende keerde ze terug naar Tulsa.
Daar werd het geweld jarenlang doodgezwegen. Schuldigen werden niet vervolgd. Ook Fletcher had het er nauwelijks over, uit angst voor represailles. Pas toen een herdenking in 2021 naderde, kwam er in de Amerikaanse samenleving meer aandacht voor.
“We moeten het mooie en het slechte herinneren, alles”, zei toenmalig president Biden bij een herdenkingsbezoek aan de stad. “Dat doen de grootste naties: hun donkere kanten onder ogen zien.”
Fletcher beschreef wat haar was overkomen in een autobiografie en drong met twee andere overlevenden aan op herstelbetalingen. “Wat over generaties was opgebouwd, ging in een klap verloren. Ons huis, alle eigendommen, allemaal weg in een nacht.” Hoewel de rechter de claim afwees, stak Tulsa dit jaar nog wel 105 miljoen dollar in projecten om de voortdurende effecten van de rassenrellen tegen te gaan.
Moe, maar niet klaar
Ondanks haar zeer hoge leeftijd bleef Fletcher zich haar laatste jaren inzetten om haar verhaal te doen, omdat dat volgens haar nog steeds relevant was. “Ik ben gezegend met een lang leven en heb het beste en het slechtste van dit land gezien. Elke dag denk ik aan de terreur die zwarte mensen in dit land nog altijd meemaken”, reflecteerde ze enkele jaren terug. “Ik heb nooit gerechtigheid gekend, al bid ik daar nog elke dag voor.”
Viola Ford Fletcher overleed in een ziekenhuis in Tulsa, omringd door familie. Haar advocaat, die haar recent nog bezocht, laat weten dat ze nog altijd niet klaar was met haar strijd. “Ze praatte niet alsof ze klaar was om te vertrekken. Ze was moe, omdat dit gevecht vermoeiend is, maar ze was nog altijd gedreven.”

Lees het hele verhaal via NOS Nieuws: Oudste overlevende van racistisch bloedbad in Tulsa (1921) overleden