Nieuwbouwhuis raakt hitte slecht kwijt: 'We bouwen voor klimaat van 15 jaar geleden'

Nederlandse nieuwbouw houdt nog onvoldoende rekening met de hitte-extremen die horen bij een veranderend klimaat. Huizen zijn uitstekend geisoleerd, laten met hun hoge ramen veel licht en warmte binnen, maar manieren om de hitte weer naar buiten te krijgen, zijn er weinig. Zelfs als het buiten allang weer behaaglijk is, zweten bewoners nog dagen peentjes in hun woon- en slaapkamer.
Voor een land waar altijd is gebouwd om de warmte binnen te houden, zijn de zomerse hitte-extremen van tegenwoordig een uitdaging. Onderzoeksplatform Investico becijferde vorig jaar dat zo’n tien miljoen Nederlanders in een huis wonen dat het risico loopt om te warm te worden.
Nieuwbouwwoningen in Nederland zijn vaak al gedateerd, vertelt hoogleraar Climate Design & Sustainability Andy van den Dobbelsteen van de TU Delft. “Onze regelgeving loopt altijd zo’n 15 jaar achter, dus we bouwen eigenlijk altijd voor het klimaat van 15 jaar geleden. Daarbij wordt veel te weinig rekening gehouden met hitte.”
Zijn oplossing: meer mediterrane bouw met dikkere muren en minder grote ramen. “Daar moesten ze al veel eerder ontwerpen voor een warmer klimaat, met zo min mogelijk middelen.” Van den Dobbelsteen verwacht dat de hitte van vandaag en morgen in veel huizen nog lang “nazingt”.
Bouwen voor de winter
“Bij de bouw in Nederland zie je nog steeds dat te veel wordt gekeken naar de wintersituatie”, zegt ook onderzoeker Klimaatbestendige Stad Lisanne Corpel van de Hogeschool van Amsterdam. “In de winter wil je juist dat je woning warmte opneemt, want dan hoef je minder te stoken. Maar in de zomer loop je dan tegen problemen aan en kan de warmte flink oplopen.”
Ook grote glaspartijen en beperkte mogelijkheden tot ventilatie dragen daaraan bij. “Deze architectonische keuzes maken dat inwoners onbedoeld worden blootgesteld aan toenemende risico’s”, zegt Corpel. “Deze structurele tekortkomingen worden bij individuen gelegd.”
Aanhoudende hitte thuis maakt moe en leidt tot een verstoorde nachtrust, vertelt hittedeskundige Carolina Pereira Marghidan van het Rode Kruis en het KNMI. “Koelen is vooral ’s nachts heel belangrijk. Als je ’s nachts niet genoeg tijd hebt om af te koelen, dan stapelen de gezondheidsproblemen zich op.”
Verhitte huurders
Victor Schutijser uit Driebergen, die sinds 2018 in een voormalig kantoorpand woont, is zo’n huurder met een hitteprobleem. “Ik verblijf een groot deel van de zomer maar uit pure nood op een camping. Thuis blijft het gewoon te heet en er is eigenlijk geen enkele oplossing die echt werkt. Ik probeer elk jaar wel wat nieuws.”
Ook Linda, die een nieuwbouwwoning huurt in het oosten van Rotterdam, kan weinig doen tegen de hitte. “Ik heb maar aan een kant van mijn appartement ramen die open kunnen. Dus even de boel tegen elkaar openzetten voor frisse lucht is er niet bij.” De voordeur openzetten om goed te luchten, kan niet. “Dan kom je op de gang en daar is het al helemaal heet.”
Dat hitte thuis een groeiend probleem is, merkt ook belangenorganisatie Woonbond. Waar de klachten van huurders vroeger gingen over kou in huis en slechte isolatie, springt de hitte er tegenwoordig uit. “Zeker als het dan een tijdje wat warmer wordt, zoals afgelopen week, zien we echt een piek”, zegt een woordvoerder.
Huurders hebben vaak maar weinig opties om hun woning koeler te maken: zonneschermen mogen ze niet ophangen en ook het plaatsen van ventilatiesystemen is vaak niet toegestaan. Verhuurders komen hen maar mondjesmaat tegemoet, niet zelden pas na langdurig afwimpelen.
“Er is echt een verschil tussen kopers en mensen die in vergelijkbare huurwoningen wonen”, zegt Corpel. Waar kopers prijzige aanpassingen aan hun huis kunnen doen, kijken huurders naar hun woningcorporatie. “Die hebben wel de wens wat te doen, maar vaak niet het budget.” Zelfs als er budget is voor een woningaanpassing blijft het vaak de vraag wie er verantwoordelijk is voor het onderhoud van bijvoorbeeld zonneschermen en ventilatiesystemen.
Een structurele oplossing moet gezocht worden in de bouw, benadrukt hoogleraar Van den Dobbelsteen, en bij de regels daarvoor. “Demissionair minister Keijzer wil de regels nu zelfs versoepelen. Volgens mij zijn we het paard achter de wagen aan het spannen. We investeren in airco’s die heel veel energie trekken en het stroomnet overbelasten, terwijl het begint bij de bouw.”

Lees het hele verhaal via NOS Nieuws: Nieuwbouwhuis raakt hitte slecht kwijt: 'We bouwen voor klimaat van 15 jaar geleden'