Proef met 100 huurwoningen voor mensen zonder urgentie, referendum daarmee van de baan

De gemeenteraad heeft afspraken gemaakt met initiatiefnemers die willen dat woningzoekenden zonder voorrang of urgentieverklaring meer kans krijgen op een sociale huurwoning. Eén van die afspraken is dat er een proef komt met huurwoningen voor deze zogenoemde ‘basisgroep’. Door het compromis is een eventueel referendum daarover van tafel.
Initiatiefnemers achter het volksinitiatief dat eind mei werd ingediend, vinden dat de kans dat je zonder voorrang een sociale huurwoning krijgt op dit moment veel te klein is. Hun oorspronkelijke voorstel is om 25 procent van de huurwoningen voor mensen te reserveren die geen aanspraak op deze regelingen kunnen maken.
De raad kon drie dingen met het volksinitiatief doen: er vóór stemmen (het initiatief wordt dan omgezet in beleid), er tegen stemmen (waarna de initiatiefnemers een referendum hadden kunnen aanvragen) óf een compromis sluiten. 
Het werd dus de laatste optie, onder meer omdat er niet genoeg partijen waren die voor het initiatief wilden stemmen. Een deel van de raad wil namelijk een lopend onderzoek van de woningcorporaties over de voorrangsregelingen in de stad afwachten.
Bijkomend voordeel: door het compromis hoeven de raadsleden niet nu al te stemmen over het volksinitiatief. Omdat er geen meerderheid in de raad was voor het plan om 25 procent vrij te houden, was de kans anders aannemelijk dat er een referendum zou komen over dit onderwerp. Ook de initiatiefnemers hebben de voorkeur voor een compromis, zo lieten ze twee weken geleden weten.
Afspraken
In het compromis is vastgelegd dat er onderzocht gaat worden hoe groot de groep woningzoekenden is die geen voorrang of urgentieverklaring hebben, hoeveel woningen er jaarlijks voor hen beschikbaar zijn én hoe groot de kans werkelijk is om zonder voorrang aan een woning te komen.
“Maar een belangrijk punt in het compromis is ook de erkenning dat deze groep buiten de boot is gevallen en er lange tijd geen aandacht voor ze is geweest”, zegt VVD-raadslid Myron von Gerhardt, die samen met GroenLinks-collega Ayoub Taj de raad vertegenwoordigde bij het maken van de afspraken met de initiatiefnemers. “Het is ook een soort verplichting naar de Amsterdamse politiek om met een oplossing te komen.”
Hoe groot de kans op een woning op dit moment is, is niet helemaal duidelijk. In 2022 zouden slechts 22 woningzoekenden erin geslaagd zijn om op die manier een woning te vinden. Volgens de gemeente geeft dat getal niet een volledig beeld, omdat er geen woningen zijn meegeteld die voor een bepaalde doelgroep zijn gebouwd, maar uiteindelijk naar huurders gingen die niet bij die doelgroep hoorden. Het gaat dan om woningen waar niemand die aan de voorwaarden voldeed op reageerde.
Wel werd vorige week bekend dat de gemiddelde woningzoekende 9,8 jaar moeten wachten voordat die via Woningnet aan een huis komt. De wachttijd lag voorgaande jaren nog hoger: in 2022 ging het nog om 12,5 jaar.
Proef op de som
Om meer inzicht te krijgen op die daadwerkelijke kansen voor woningzoekenden, willen de raad en de initiatiefnemers nu een pilot starten. De proef houdt in dat er in heel Amsterdam 100 woningen via Woningnet worden verhuurd aan mensen uit de zogenoemde basisgroep: met woningzoekenden zonder voorrangsregeling. Het is aan de woningcorporaties om te kijken welke woningen ze hiervoor beschikbaar willen stellen.
Het is de bedoeling dat de pilot uiterlijk op 1 januari volgend jaar begint en maximaal zes maanden duurt. Als in de aanloop blijkt dat de pilot niet uitvoerbaar is, is het aan het om met de initiatiefnemers te overleggen wat de mogelijkheden zijn. Maar de huidige afspraken zijn al wel op die haalbaarheid getoetst bij de betrokken partijen. Het is de bedoeling dat er dan zo snel mogelijk een alternatieve pilot wordt opgezet.
De pilot moet laten zien welke nadelen, valkuilen en kinderziektes erbij komen kijken als er daadwerkelijk een nieuwe regeling zou komen. Nadat de pilot is geëvalueerd, moet er dan echt een besluit worden gemaakt over een eventuele aanpassing van het woonbeleid in de stad. De raad kan er dan bijvoorbeeld voor kiezen om een vast aantal of een percentage van de woningen te reserveren voor mensen die geen aanspraak op voorrang maken.
Over het compromis moet nog worden gestemd, maar de verwachting is dat een meerderheid van de raad voor zal zijn.

Lees het hele verhaal via AT5: Proef met 100 huurwoningen voor mensen zonder urgentie, referendum daarmee van de baan