Rakettest op de Afsluitdijk: 'Elders kun je niet zulke afstanden schieten'

Terwijl het verkeer op enkele honderden meters over de Afsluitdijk raasde, schoot de landmacht 16 raketten zo’n 10 kilometer het IJsselmeer in. Het ging om een oefening van Defensie om nieuwe artilleriesystemen te testen. De schoten werden afgelopen week gelost vanaf Breezanddijk.
Vier vragen over of dit gevaren met zich meebrengt voor burgers en hoe bijzonder deze oefening is.
Hoe gevaarlijk is zo’n rakettest?
Defensie verzekert dat de tests niet gevaarlijk zijn en dat er veel maatregelen worden genomen om ongelukken te voorkomen. Niet alleen hebben de raketten geen springstof, er wordt ook constant gemonitord of er geen schepen aanwezig zijn in het door defensie afgesloten testvak van 4 bij 15 kilometer in het IJsselmeer. Wanneer daar onverwacht toch een schip vaart wordt de hele operatie stilgelegd en wordt er direct contact gezocht met het schip.
Ook de kans op afzwaaiers is nagenoeg uitgesloten. “Dat zou alle natuurwetten tarten”, aldus defensie. Daarom hoefde bijvoorbeeld de Afsluitdijk ook niet afgesloten te worden voor verkeer.
“Bij dit soort rakettesten moet er altijd een groter gebied worden afgezet en het doelgebied waar je op mikt”, zegt defensie-expert Peter Wijninga. “Dat geldt zowel op zee als in het luchtruim. Op land is er geen gebied waar je zulke afstanden kan schieten.”
Bekijk hier beelden van defensie van de rakettest:
Waarom worden de tests uitgevoerd?
“Als Nederland een nieuw wapensysteem koopt met munitie moet worden getest of alles bij elkaar oplevert wat we willen”, legt luitenant-kolonel Elze Horlings uit. Het gaat om raketten die volgend jaar geleverd worden en op grote afstand doelen kunnen uitschakelen.
Wijninga voegt daaraan toe dat mensen die worden opgeleid om dit soort systemen aan te sturen uiteindelijk het ook in de praktijk moeten oefenen. Als bijkomend voordeel noemt hij ook de afschrikkende werking richting potentiele tegenstanders.
“Het is nooit het enige doel en een oefening zal niet voldoende zijn om een hele krijgsmacht af te schrikken. Maar als jij regelmatig laat zien dat je over goede wapens beschikt en je mensen goed getraind zijn, kan het een tegenstander afschrikken.”
Gaan we dit vaker zien?
Defensie gebruikt de Breezanddijk al decennialang als locatie om wapens met munitie te testen. De raketten die eerder deze week zijn getest behoren wel tot de zwaarste wapens die er tot nu getest zijn. Vaak worden onder meer granaten getest.
“Munitie moet gewoon regelmatig worden getest”, zegt Wijninga. “Het wordt in productieseries gemaakt en daar zit ook een houdbaarheidsdatum op. Via een steekproef wordt dan gekeken of het nog werkt. Als dat zo is, kan de houdbaarheidsdatum weer worden verlengd. Daarnaast blijf je zo ook je mensen trainen.”
De locatie op de Breezanddijk is geschikt omdat de omgeving er weinig last van heeft. Zo zijn er geen buurtbewoners en heeft defensie genoeg ruimte.
De afgeschoten munitie wordt overigens niet uit het IJsselmeer gehaald. Wanneer bijvoorbeeld vissers restanten naar boven halen, kunnen ze defensie bellen, die de resten vervolgens komt ophalen.
Doen andere landen ook zulke tests?
Alle landen testen hun wapens en dat moet ook, zegt Wijninga. “Nederland is alleen een klein land en je hebt weinig plekken waar je op zulke lange afstand kan testen. Daarom wordt er gekozen om de raketten af te vuren in het IJsselmeer.”
Vanwege het gebrek aan ruimte traint de krijgsmacht ook regelmatig in het buitenland, onder meer op het Griekse eiland Kreta. “Daar ligt een grote uitgestrekt gebied aan de kust met ook een groot stuk zeegebied erbij waar je dit systeem ook nog op langere afstand kan testen. Dat zal met deze raket later ook wel gebeuren”, denkt Wijninga.

Lees het hele verhaal via NOS Nieuws: Rakettest op de Afsluitdijk: 'Elders kun je niet zulke afstanden schieten'