Vier op de tien panelleden ervaart overlast overvliegende vliegtuigen: "De tv kan je niet horen"

Overlast van vliegtuigen is er al langer, maar het afgelopen jaar was het door werkzaamheden nog erger. Het aantal meldingen van ‘vliegherrie’ schoot daardoor omhoog. Uit onderzoek van AT5 onder ruim 2100 Amsterdammers blijkt dat vier op de tien de overvliegende vliegtuigen als overlast ervaren. 60 procent van die groep ervaart die overlast wekelijks of zelfs dagelijks. Moet de gemeente steviger optreden om vliegoverlast te verminderen?
In de periode van 10 mei tot 1 juli van dit jaar kwamen er vanuit Noord, Centrum en (Oud-)Zuid een kleine 46.846 meldingen binnen van geluidsoverlast door laag overvliegende vliegtuigen. Dat was ruim drie keer zoveel als de 14.320 meldingen in dezelfde periode vorig jaar. 
Ook de leden van het AT5-panel merkten dit jaar een enorme hoeveelheid overvliegende vliegtuigen. “Als de Oostbaan wordt gebruikt, is het niet normaal en die is de laatste tijd echt veel vaker open dan alleen bij storm. Wat een geluid is er dan zeg.”
En die Oostbaan werd vooral dit jaar inderdaad veel gebruikt. De Buitenveldertbaan, die een aanvliegroute over Zuidoost en Buitenveldert heeft, lag er een aantal maanden uit vanwege werkzaamheden. De Oostbaan werd daardoor veel meer gebruikt en de aanvliegroute gaat dwars over een groot deel van de stad. Zoals Noord, het centrum en Zuid. Ook als het slecht weer is, worden de Oost- en Buitenveldertbaan extra gebruikt. 
Doordat die banen extra werden gebruikt, geeft 93 procent van de panelleden aan dat zij weleens vliegtuigen horen overvliegen. Voor vier op de tien zijn die vliegtuigen een ergernis. “Als we buiten zitten of een raam open hebben staan, bij lekker weer, kun je elkaar amper verstaan”, zegt een van hen. “Het is echt elke 90 seconden en dat de hele dag door, dat is niet te harden. Zelfs in de nacht dendert het gewoon door. Met name vrachtvliegtuigen maken herrie en die verstoren de nachtrust”, aldus een ander.
Verstoring van nachtrust
De meeste panelleden hebben vooral last van het geluid. Maar zo’n 9 procent vindt ook de milieuschade een het probleem en 3 procent is bang voor een luchtvaartongeluk of de eigen gezondheid.
Ook panellid David ervaart de overvliegende vliegtuigen als storend. Hij heeft vooral last wanneer de vliegtuigen de Oostbaan gebruiken, maar ook vertrekkende vliegtuigen vanaf de Zwanenburgbaan vliegen in de buurt van zijn huis. “Als je pech hebt, heb je per uur dertig tot veertig vliegtuigen boven je hoofd. Daar word je echt gestoord van, want het houdt gewoon niet op. De ene is net weg en dan komt de ander alweer over.”
Voor 20 procent van de panelleden die overlast ervaren is de ergernis zo erg dat zij weleens denken aan verhuizen. 
Opvallend is dat panelleden die aangaven liever de trein te pakken in plaats van het vliegtuig voor reizen binnen Europa, ook meer overlast ervaren van de vliegtuigen. 53 procent, om precies te zijn. Terwijl bij de panelleden die het vliegtuig verkiezen dat voor maar 19 procent geldt. 
‘Hoort bij de stad’
Maar het merendeel van de panelleden vindt de overlast van Schiphol geen probleem. “Ik ben binnen de ring opgegroeid en woon daar nog steeds. Overkomende vliegtuigen horen er gewoon bij”, zegt een van hen. Die mening wordt door veel panelleden onderstreept. 
Panellid Ilse is het daar ook mee eens. Ze woont in de Jordaan, recht onder de aanvliegroute voor de Oostbaan, maar vindt het niet vervelend. “Ik vind het altijd wel een prettig geluid. Als ik in bed lig dan hoor je de storm en de vliegtuigen overvliegen. Ik denk dan: ‘ik woon in Amsterdam, midden in de stad’.”
Het hoort volgens haar bij de stad en panellid Paul is het daarmee eens. Hij moet soms wel even zijn televisie op pauze zetten als een vliegtuig over komt vliegen, maar ‘als je er niet tegen kan moet je hier niet gaan wonen’. “Je weet dat Schiphol dicht bij de stad ligt en dat je dus overlast daarvan kan ondervinden.”
Daar is David het niet mee eens. “Niet in deze extreme mate. Ik kan echt wel een beetje geluid aan, ik ben ook niet voor niets in de stad gaan wonen, maar die geluiden horen er niet bij.”
Andere panelleden ergeren zich juist aan andere vormen van geluidsoverlast. “Er is zo ontzettend veel herrie door straatverkeer, vooral van motoren. Dan zijn die vliegtuigen niet het probleem hoor.” Een ander panellid vult aan: “Het afsteken van vuurwerk, schreeuwende of dronken mensen. Dat geeft pas overlast. Het vliegverkeer valt daarbij in het niet.” 
Ook Paul ergert zich meer aan andere dingen dan aan de vliegtuigen die over zijn huis komen. “Ik heb meer last van toeristen, zeker op het fietspad.”
Moet Schiphol veranderen?
In november moest Schiphol het aantal vluchten per jaar terugbrengen van 500.000 naar 478.000. Hoewel dat een krimp is, was er eerder nog sprake van dat de vermindering nog verder zou gaan. Voor veel omwonenden is de krimp dan ook nog niet stevig genoeg; zij zien dat aantal liever nog verder zakken. Ook is er discussie over de vraag of Schiphol nog moet blijven bestaan op de manier zoals het nu gaat, mét de functie als overstaphub.
Bijna twee derde van de panelleden is van mening dat Schiphol, met zijn vele verbindingen, wel cruciaal is voor de stad. Maar over het stoppen als overstapluchthaven is meer verdeeldheid. 39 procent is van mening dat daarmee moet worden gestopt, terwijl 43 procent juist zegt van niet. “Een luchthaven hoort bij een metropool, zelfs in dichtbevolkt land”, zegt een van hen. “Aan zo’n overstapfunctie heeft de stad helemaal niets, dat moet je enorm verminderen”, weerlegt de ander. 
David ziet het liefst die overstapfunctie verdwijnen. “Die overstappers komen met herrie als ze landen. Die doen helemaal niets in Nederland, alleen een koffie of een souvenir op Schiphol, en dan gaan ze weer weg met herrie. Als je de overstappers weghaalt, kan je zo veel meer problemen oplossen dan lawaai. Bijvoorbeeld ook het stikstofprobleem.”
Volgens Ilse is het openen van Lelystad Airport juist de oplossing, om zo de overlast eerlijk te verdelen. “Dat is helemaal klaar voor gebruik. Laat daar de low-cost carriers op landen en de normale lijnvluchten op Schiphol.”
Juridische stappen nemen
Amsterdam heeft als aandeelhouder zo’n 20 procent in handen. Het Rijk bijna 70 procent en Rotterdam net iets meer dan 2 procent. De overige acht procent is in handen van overige bedrijven. Als aandeelhouder van Schiphol zou de gemeente wat te zeggen moeten hebben over de status van de luchthaven, waar de gemeente echt anders in staat dan het demissionaire kabinet. De gemeente wil bijvoorbeeld dat Schiphol maximaal 400.000 vluchten per jaar heeft en stopt met nachtvluchten. 
De gemeente Uithoorn eist nu handhaving voor het overschrijden van de geluidsnormen en ook verschillende organisaties vinden hun weg naar de rechtbank om Schiphol daartoe te dwingen. Een duidelijke meerderheid van panelleden is van mening dat Amsterdam ook steviger moet optreden om overlast tegen te gaan. 
Organisaties die naar de rechter stapten vroegen ook om steun van de gemeente Amsterdam in de zaak, maar wethouder Hester van Buren liet eerder weten geen juridische stappen te willen ondernemen om de krimp af te dwingen.  “We zijn in beginsel terughoudend met het nemen van juridische stappen tegen besluiten die democratisch tot stand zijn gekomen bij medeoverheden. Bij voorkeur kiezen we voor andere manieren van beleidsbeïnvloeding, via gesprekken met bestuurders en bewindspersonen of als aandeelhouder”, herhaalt een woordvoerder van de wethouder opnieuw. 
De gemeente laat verder weten nog altijd te streven naar een ‘in alle opzichten compactere luchthaven met een kleinere impact op de leefomgeving en het klimaat’. “Te lang heeft de ontwikkeling van Schiphol in het teken van groei gestaan. Meer vluchten, meer overslag en meer passagiers. Te weinig is het gegaan over mens, milieu en een leefbare omgeving. Deze krimp zorgt voor minder geluidsoverlast en is ook noodzakelijk vanwege fijn- en stikstof en klimaat.”

Lees het hele verhaal via AT5: Vier op de tien panelleden ervaart overlast overvliegende vliegtuigen: "De tv kan je niet horen"

Trefwoord(en): vliegtuig