Zorgen in de Tweede Kamer over Amerikaanse overname DigiD

Zijn onze prive-gegevens nog wel veilig? Daarover is onrust ontstaan in de Tweede Kamer nu een Amerikaans IT-bedrijf op het punt staat eigenaar te worden van DigiD. Die digitale identiteit hebben we allemaal nodig om gegevens uit te wisselen met bijvoorbeeld de belastingdienst, maar ook met zorgverzekeraars, pensioenfondsen en studiefinanciering.
Het gaat over het van oorsprong Nederlandse cloud-bedrijf Solvinity, dat een cruciale rol speelt bij het gebruik van DigiD. Het bedrijf is ook betrokken bij Mijn Overheid, de digitale postbus van de Staat, en levert diensten aan het Centraal Justitieel Incassobureau, de overheidsorganisatie die verantwoordelijk is voor het innen van boetes.
Het grote Amerikaanse techbedrijf Kyndryl, een afsplitsing van IBM, heeft een bod uitgebracht op Solvinity en daarmee is de kans groot dat Solvinity in Amerikaanse handen komt.
Geopolitieke speelbal
De Tweede Kamer dringt er al langer op aan dat de overheid zich minder afhankelijk moet maken van Amerikaanse techreuzen als Google en Microsoft, omdat dit de overheid en overheidsinstanties kwetsbaar maakt. Het is de vraag of Nederland nog wel de baas is over de data die vastligt op Amerikaanse servers.
De vrees dat het misgaat is sinds het aantreden van de Amerikaanse president Trump aangewakkerd, zegt Kamerlid Barbara Kathmann van GroenLinks-PvdA, die hier als eerste Kamervragen over stelde. “Het is erg dat zo’n bedrijf in Amerikaanse handen valt, omdat we nou juist vinden dat we onafhankelijker moeten worden van Amerikaanse techbedrijven.”
Volgens haar wordt de digitale dienstverlening steeds meer een geopolitieke speelbal. “Als de Nederlandse overheid iets doet wat Trump niet leuk vindt, kan hij met een druk op de knop even onze overheid uit zetten. Dat is dus echt wel een groot gevaar”, waarschuwt ze.
Zij betwijfelt of de overname nog tegen te houden is, maar vindt wel dat alles in het werk moet worden gesteld om dat te proberen. “Als het kan moet het zeker gestopt worden.”
Niet alleen linkse oppositie ongerust
Het is niet alleen de linkse oppositie die ongerust is over de gevolgen van de overname. Ook SGP-fractievoorzitter Chris Stoffer is niet gerust op de goede afloop. Net als Kathmann vindt hij dat het kabinet moet onderzoeken of de verkoop nog kan worden tegengehouden.
“Wat gebeurt er met die gegevens, waar gaat dat naartoe?”, zegt Stoffer. “Kunnen we straks nog wel op een veilige manier je belastingformulier invullen? Hier zitten hele kwetsbare dingen in. Dat dit zo maar gebeurt vind ik zorgelijk.”
Opmerkelijk is overigens dat Solvinity in mei van dit jaar met een aantal andere Nederlandse bedrijven uit de sector een zogenoemd ‘position paper’ publiceerde over de kwetsbaarheid van digitale zelfstandigheid en het cloudbeleid van de overheid. In dat advies staat letterlijk: “Het is niet langer ondenkbaar dat toegang tot clouddiensten bij de overheid en in kritieke sectoren ingezet wordt als geopolitiek drukmiddel.” En een stukje verderop in het document: “We benadrukken de urgentie en de mogelijkheden om nu actie te ondernemen.”
Solvinity is overigens van oorsprong een Nederlands bedrijf, maar intussen is het grotendeels in handen van een Brits bedrijf. De oorspronkelijke Nederlandse eigenaren hebben nog een minderheidsaandeel.
Amerikaanse overname is ‘een verrassing’
Het is op dit moment onduidelijk of de overname nog gestopt kan worden. BBB-staatssecretaris Van Marum (Digitalisering) liet gisteren weten dat “in de markt bekend was” dat Solvinity zocht naar een overnamepartij. Dat een Amerikaans bedrijf de beoogde overnemende partij is, was “een verrassing”.
Volgens Van Marum doen de ministeries van Binnenlandse en Economische Zaken en de landsadvocaat onderzoek naar “de operationele, juridische en contractuele consequenties” van de voorgenomen overname en bekijken ze of die volgens de regels verloopt. Maar de vraag of de overname nog kan worden tegengehouden, konden de ministeries gisteren niet beantwoorden.
In het Financieel Dagblad liet het bedrijf zelf weten zich bewust te zijn van “het sentiment in de markt”, maar wilde het niet ingaan op mogelijke risico’s. De Kamervragen die GroenLinks-PvdA en de SGP hebben gesteld, moeten nog door de staatssecretaris worden beantwoord.

Lees het hele verhaal via NOS Nieuws: Zorgen in de Tweede Kamer over Amerikaanse overname DigiD